Зголемените температури на Арктикот го одмрзнуваат мразот, трајно замрзнатото тло во регионот, кое може да ослободи вируси кои, откако биле во мирување десетици илјади години, би можеле да го загрозат здравјето на животните и луѓето.
„Многу работи се случуваат со вечниот мраз што е загрижувачки, а тоа навистина покажува зошто е толку важно да се зачува“, рекол Кимберли Минер, од Лабораторијата за млазен погон на НАСА.
Вечниот мраз покрива една петтина од северната хемосфера. Служи како еден вид временска капсула, која ги зачувува (освен древните вируси) мумифицираните остатоци од бројни изумрени животни кои научниците успеале да ги откопаат и проучат во последните години. Овој вечен мраз е добар за складирање не само затоа што е ладен туку и затоа што е средина без кислород низ која не може да навлезе светлина.
Сега, поради глобалното затоплување, температурите на Арктикот се зголемуваат до четири пати побрзо од остатокот од светот, со што се топи горниот слој на вечниот мраз. За подобро разбирање на ризиците од овие замрзнати вируси, микробиологот Жан-Мишел Клавери од Универзитетот во Екс-Марсеј во Франција тестираше примероци од почвата од сибирскиот вечен мраз за да види дали вирусот е таму и дали е сè уште заразен.
Тргнал во потрага по „зомби вируси“, како што ги нарекува, и за чудо успеал да ги пронајде. Имено, Клавери проучува одреден тип на вирус кој првпат го открил во 2003 година. Станува збор за џиновски вируси кои се многу поголеми од нормалните и може да се видат и проучуваат со обичен светлосен микроскоп, односно не бараат помоќен електронски микроскоп.
Во 2014 година, тој успеа да го оживее вирусот што тој и неговиот тим го изолираа од вечниот мраз. Тие го ставија во култивирани клетки и го направија заразен за прв пат по 30.000 години. За да биде на безбедна страна, Клавери решил да проучува вирус кој ги напаѓа само едноклеточните амеби, а не животните или луѓето.
Тој го повтори подвигот во 2015 година, изолирајќи друг вид на вирус кој исто така ги таргетира амебите. И во најновото истражување, тој изолирал неколку видови на античкиот вирус од повеќе примероци на вечен мраз, земени од седум различни места во делови на Сибир, и открил дека секој од нив може да ги инфицира клетките на амеба.
Најстариот вид е стар речиси 48.500 години, а Клавери и неговите колеги го пронашле во примерок од почва земен од подземно езеро кое се наоѓа на 6 метри под површината. Најмладите примероци, пронајдени во стомачната содржина на остатоците од волнениот мамут, биле стари 27.000 години.
