Светската здравствена организација СЗО објавила список на заразни болести меѓу кои се најде и болеста „икс“ за која експертите велат дека не постои лек или вакцина. Од оваа организација велат дека не им е познат изворот и симптомите за тоа како би можела да настане болеста, и начинот на кој треба да се третира.
Од СЗО велат дека болеста „икс“ е многу слична со акутната периферна парализа (AFM), болест за која голем број експерти сметаат дека е високоризична и дека може да предизвика епидемија, пренесува американскиот магазин The Wired.
Од СЗО велат дека од болеста AFM биле погодени речиси 500 луѓе во САД од кои повеќето биле децa. Болеста почнува со благи симптоми, слични на настинка, од која пациентот релативно брзо закрепнува.
Потоа следи изнемоѓтеност во еден од екстремитетите. Парализата може да предизвика и потешкотии во дишењето и голтањето, како и парализа на мускулите на вратот и лицето.
Снимките откриваат лезија на ‘рбетниот мозок, која се јавува на подрачјето на кое се развива парализата. Оштетувањата веројатно се долготрајни. Некои деца заболуваат уште пред да наполнат четири години и сè уште не ја вратиле функцијата на своите екстремитети.
Списокот на болести СЗО го објавува секоја година, почнувајќи од 2014 година, кога во западна Африка се раширила епидемија на ебола.
Меѓу големиот број смртоносни болести кои речиси ги има секоја година на овој список од типот на ебола и други смртоносни грозници, настанати од каснување на комарци и слично, на списокот се најде и болеста „икс“.
Од СЗО велат дека болеста „икс“ во суштина не постои затоа што не знаат за каков конкретен патоген се работи. Велат дека со објавувањето на оваа болест на списокот нивната намера е да ја предупредат јавноста колку е важно таа да биде подготвена за новите предизвици со кои би можеле да се соочат.
Од СЗО велат дека преку постоечките тестови не е возможно прецизно да се детектираат кои симптоми би можеле да бидат предизвикани од ваквата болест. Предупредуваат дека третманите можеби нема да бидат доволни за да се спречи поголема епидемија.
Во периодот од четири години објавен е список на болести, но ниту една нова инфекција не била до толку сериозна за да го дистигне нивото на болеста „икс“.
Освен познатите симптоми, AFM е болест која никој не успеал да ја поврзе со ниту еден микроорганизам. Од регистрираните случаи кои настанале во 2014 година, експертите сметаат дека пациентите биле заразени од новата болест „икс“ преку вирусот EV-D68.
Но, годинашните случаи велат дека биле предизвикани од вирусот EV-A71, а поголемиот дел од пациентите воопшто и не биле заболени од никаков вирус.
Нема објаснување зошто болеста се појавува во годишни бранови. Посебно се критични годините во 2014, 2016 и 2018 година. Во 2015 и 2017 година биле регистрирани мал број случаи заболени од оваа болест.
Во еден случај пријавено е во Центарот за превенција и контрола на болестите CDC. Целото семејство добило благо заболување на белите дробови, но откако сите закрепнале, само едно од децата заболело од парализа.
„AFM е ретка болест во САД, која погодува само едно или две лица на еден милион луѓе. Затоа истражувањата за оваа болест бараат сериозни истражувања.
Дури и најискусните медицински центри се сретнуваат со 10 случаи годишно“, вели Томас Клард, медицинскиот епидемиолог и заменик-директор на одделот за вирусни болести во CDC.
Според податоците на CDC, болеста AFM се лекува на сите нивоа во здравствениот систем на САД. Од големи медицински центри, до самостојни лекарски ординации. Тоа може и да се очекува во земја во која, само во неколку стотина, од 5000 болници, има специјализирани педијатриски центри.
Тоа само покажува дека лекарите кои се на првата линија на одбрана од оваа болест се соочуваат со голем број непознати.
„За секоја нова инфекција, еден од проблемите со кои се среќаваме е комуникацијата со лекарите кои имале можност да ги видат овие случаи на заболувања“, вели Прија Дугал, генетски епидемиолог и доцент на Школата за јавно здравство Блумберг .
Таа вели дека заедно со колегите, од првата појава на оваа болест во 2014 година, води студија за заболените од AFM.
Кога ќе се појави болеста „икс“, што и да е тоа, веројатно ќе се рашири со голема брзина. Нема сеопфатен систем кој би можел да им ги пренесе на лекарите новите информации за новите проблеми. Посебно на лекарите кои не се поврзани со големите медицински центри или кои работат во руралните подрачја.
Тоа значи дека првиот лекар кој ќе го прими детето со AFM можеби нема да ги препознае симптомите, кои на истражувачите им се од приоритетно значење.
На пример, примероците кои се земаат од секое дете преку крвта, искашлувањето, можат да бидат од голема важност за истражување, но само ако се земени пред лекарот да започне какви било третмани кои би можеле да ги усмртат непрепознатливите патогени.
Исто така не постои разработен начин на кои лекарите можат да ги предупредат одговорните во системот за јавно здравство дека се појавила некоја нова болест. AFM сè уште не е означена како болест која лекарот е должен да ја пријави на државните здравствени агенции.
Но и доколку ја пријави новата болест, во тој случај би настанала збрка со испраќање многубројни писма на е-пошта или пополнување формулари, велат експертите. Се чини дека AFM e болест која бавно се движи низ популацијата.
Кога болеста „икс“ ќе се појави, што и да претставува таа, веројатно ќе се рашири многу брзо. Веројатно не можеме да го избегнеме фактот дека новите болести можат да нΦ изненадат, но на нас е да одлучиме дали сакаме да успееме да го држиме чекорот со нив, велат експертите.
