Во втората половина на 2019 година и почетокот на 2020 година, ѕвездата на црвениот џин Бетелгез помина низ необична фаза од Големото затемнување, а сега повторно почна да се однесува чудно – но на поинаков начин. Таа стана исклучително светла, моментално сјае со 142 проценти од неговата нормална светлина.
Иако неговата активност постојано осцилира напред-назад, научниците веќе со месеци бележат постојан нагорен тренд на нивото на осветленост, кое дури достигна врв од 156 проценти во април. Во моментов, Бетелгез е седмата најсветла ѕвезда на небото кој обично е на десеттото место, а започнаа шпекулациите дека овој џин наскоро може да експлодира во спектакуларна супернова.
Ако тоа се случи, Бетелгез би можел силно да блесне на небото неколку недели или дури месеци, а можеби дури и да ја засени светлината на Месечината. За жал, сепак, веројатно нема да бидеме сведоци на ваков вселенски настан. Иако Бетелгез е на работ на смртта, веројатно ќе треба да почекаме уште 100.000 години за спектаклот на супернова.
Експертите претпоставуваат дека ова чудно однесување на ѕвездата е некаква реакција на Големото затемнување и дека Бетелгез ќе се врати во старата нормала во рок од десет години.
Size comparison: Betelgeuse and the Sun https://t.co/ZtlzJyRzvB
— DIAS (@DIAS_Dublin) June 26, 2017
Бетелгез, кој е оддалечен околу 725 светлосни години од нас, е една од најинтересните ѕвезди на небото. Не е вообичаен тип на ѕвезди, дури и за црвен џин. Некогаш, тоа беше апсолутно чудовиште: сино-бела ѕвезда од типот О.
Ѕвездите во овој опсег на маса согоруваат низ нивните резерви на водород побрзо од полесните ѕвезди. Бетелгез е стар само 8 до 8,5 милиони години. За споредба, Сонцето е многу постаро (4,6 милијарди години) и е само околу половина од својот животен век.
Експертите неодамна ја пресметаа „зоната на смртта“, односно растојанието на кое таквата експлозија може да го уништи животот на другите вселенски тела. Тие процениле дека супернова може да има смртоносен ефект во рок од 25 до 50 светлосни години.
„Суперновите (SNe) се извори на екстремни ултравиолетови, рендгенски и гама зраци. Тие создаваат космички зраци, односно високоенергетски атомски јадра“, изјавија научниците во студијата. Тие космички зраци, велат астрофизичарите, можат да ја уништат озонската обвивка и да предизвикаат долгорочно оштетување на формите на живот во биосферата на Земјата.
