Првобитната црква е изградена во текот на последната деценија од 19 век, а нејзиното подигање го наредил германскиот цар Вилхлем II во чест на својот дедо Вилхелм I.
Spomen-crkva cara Vilhelma u Berlinu, početkom XX veka. Foto: Wikimedia Commons/United States Library of Congress
Архитектот Франц Швехтен ја замислил во неороманскиот стил, по угледот на средновековниот Бонски министер, со фасада од туфа, ѕиден мозаик кој покривал 2740 квадратни метри. Кулата била висока 113 метри, а можела да собере преку 2000 вереници.
Така беше до кобниот 23 септември 1943 година, кога црквата страшно настрадала за време на сојузничкото бомбардирање, иако не е дека нема надеж за нејзина обнова. Но, во 1947 година, одлучено е да се изгради нова црква, а во наредните десет години се дебатирало на кој начин тоа треба да се изведе.
Bombardovana Spomen-crkva cara Vilhelma u Berlinu, na dan 7. jula 1945. godine, tačno četiri godine nakon početka ustanka u Srbiji. Foto: Wikimedia Commons/Imperial War Museums
Победникот на конкурсот, Егон Ајерман, предложил да старата црква во целост се сруши, за да на нејзино место се подигне нова градба, но Западните Берлинци се дигнаа на нозе: оделе толку далеку што говореле дека срушена е светоста „срцето на Берлин“. Поради тоа овој архитект го променил планот и ја сочувал кулата, но срушил се останато.
Новата црква која го опкружува остатокот од старите состојки се од четири дела и многу е модерна структурата на кулата висока 53.5 метри, на чиј врв се наоѓа послатената сфера над која е позлатен крстот: во кулата има шест бронзени ѕвона направени од француски топови од Франко-пруската војна 1870-1871 година.
Ostaci tornja originalne Spomen-crkve cara Vilhelma u Berlinu. Pored njega je novi toranj. Foto: Wikimedia Commons/Null8fuffzehn
Конструкцијата е од челик, а ѕидовите се направени од бетон и стакло. Дизајниран е од страна на Габриел Лоар, каде доминира сината боја, но постои и црвена, зелена и жолта, поради што црквата го носи и овој надимак „Кармин и пуфна“.
Во новата црква може да влезат околу илјадници верници. На североисточната страна се наоѓаат три уметнички дела. Првото е спомен-плочата во чест на протестанските маченици, кои се убиени поради својата вера од страна на нацистичкиот режим, во кој е интегриран шпанскиот дрвен крст од XIII век.
Oltar unutar nove Spomen-crkve cara Vilhelma u Berlinu. Foto: Wikimedia Commons/Johann H. Addicks
Веднаш покрај оригиналот на „Сталјинградска Мадона“, цртежот на германскиот војник Курт Ројбер, настанал во 1942 година на Божиќ, под блокадата на Црвената армија, а кој симболира надеж и помирување (нејзините копии се наоѓаат во Волгоград и Ковентри).
Третото уетнички дело е иконата Богородица од Волгоград, а треба да се спомене и крстот направен од ексер од Ковентриската катедрала, која настрадала во германското бомбардирање во текот на Втората светска војна.
Сето тоа симболизира помирување на три народи, германски, руски и англиски во христијанскиот дух. А зошто на крајот, кулата е сочувана како рушевина? За да засекогаш не потсети на ужасите од војната.
